Katowice, dnia 19.06.2001.

Śląskie Kuratorium Oświaty
Ul. Jagiellońska 25
40-032 Katowice
tel. 2554161, tlx 315621, fax 2552115
Identyfikator: 006473113
-4-

Śl.KO SE-OW-GK 0717\48\01\

Odpowiadając na Pana pismo z dnia 7.06.2001r. Śląskie Kuratorium Oświaty w Katowicach uprzejmie informuje, iż podzielamy wątpliwość co do wychowawczych walorów przedstawionych sposobów współpracy szkół z cyrkami i oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych tej wspólpracy.

Uznając Pana inicjatywę, proponujemy udział naszego Urzędu w poparciu i rozpowszechnieniu w środowisku szkolnym, przygotowanego przez Pana, odpowiedniego w treści apelu.

Informujemy również, iż Śląskie Kuratorium Oświaty w Katowicach wydaje dwutygodnik pt. "Magazyn Szkolny", który dociera do środowisk szkolnych i wychowawczych naszego województwa.

Redaktorem naczelnym dwutygodnika jest wizytator Śl. KO
p. Zofia Kasza,
ul. Jagiellońska 25
tel: 257-13-71

Z poważaniem

Dyrektor Wydziału Wdrożeń Strategii Edukacyjnych
mgr inż. Zofia Woźniak

[Przygotowany przez nas w związku z w/w pismem apel o który nas w tymże piśmie poproszono, a który przekazany został Śl.KO]

Szanowni Państwo. Jak zapewne Państwu wiadomo część placówek edukacyjnych (zapewne niektórzy z Państwa pracują właśnie w tej części) prowadzi współpracę z cyrkami zawierającymi w swym repertuarze elementy tresury dzikich zwierząt. Współpraca ta polega na umożliwianiu wywieszania wewnątrz placówki afiszów informujących o przedstawieniach, a często również na pośredniczeniu w rozdawaniu dzieciom zniżkowych bądź darmowych (z założeniem, że dziecko przyjdzie z rodzicami) biletów do cyrków.

Owa współpraca motywowana jest prawdopodobnie chęcią dostarczenia dzieciom kulturalnej rozrywki. Czy jednak cyrki prezentują cokolwiek, co warto zaprezentować dzieciom kształtującym właśnie swoją osobowość? Wiele wskazuje na to, że nie. Dlatego też proponujemy propagowanie raczej innych form kulturalnych, takich, jak chociażby teatr, gry edukacyjne, wesołe miasteczka, czy wycieczki do lasu.

Skąd nasze wątpliwości co do współpracy szkół z cyrkami? Szkoła prócz wiedzy przewidzianej w programach nauczania winna przekazywać wartości etyczne i krzewić kulturę. Z kolej art. 8 ust. 1 Ustawy o ochronie zwierząt mówi: "Programy nauczania i wychowania szkolnego we wszystkich typach szkół powinny uwzględniać problematykę ochrony zwierząt (...)".

Tymczasem w cyrkach wykorzystujących w swych spektaklach dzikie zwierzęta, trzyma się takowe w warunkach zdecydowanie odbiegających od warunków im naturalnych (ciągły transport, relatywnie mała przestrzeń życiowa, klimat nieadekwatny do właściwego danemu gatunkowi, częste sytuacje stresogenne - hałas i obecność widowni). Również sama forma tresury (niejednokrotnie ostra - np. niedźwiedzie często są bite po nosach) służąca do skłaniania zwierząt do nienaturalnych dla ich gatunku zachowań budzi wątpliwości zarówno edukacyjne, jak i etyczne. Tymczasem dzieci oglądające ostateczny efekt tego wszystkiego, obserwują sceny sugerujące władzę absolutną człowieka nad zwierzęciem, co przeczy zarówno wartościom etycznym, jak i kulturalnym. Co więcej przedstawienia takie mogą się przyczyniać do kształtowania w dziecku znieczulicy w stosunku do zwierząt. Naszym zaś zdaniem w dziecku należy kształtować raczej takie cechy, jak wrażliwość, czy empatia.

Warto też przypomnieć, iż wspomniane wcześniej czynniki (transport, ciągły stres, forma tresury) doprowadziły już do kilku wypadków, np. w sierpniu 1998 roku radio RMF i telewizja TVN informowały o pozostawieniu na miejscu występów w Krakowie przez wyjeżdżający cyrk Polonia umierającego z wycieńczenia konia. O zwierzęciu cyrk sobie "przypomniał" dopiero wtedy, gdy zaalarmowane przez okolicznych mieszkańców media "narobiły szumu". Konia jednak już nie zdołano odratować i trzeba go było uśpić.

W związku z wszystkim powyższym apelujemy o to, by w Państwa szkołach nie prowadzono współpracy z tymi cyrkami, w których prowadzona jest tresura, w szczególności zaś tych, w których wykorzystuje się zwierzęta dzikie.

Uważamy również, że warto, aby w przypadku przybycia do miasta cyrku, szkoła przedstawiła dzieciom (np. w trakcie lekcji wychowawczej, bądź w ramach zajęć z biologii lub środowiska) drugą stronę tejże "rozrywki".

Nie zapominajmy, że za jakiś czas te dzieci wejdą w dorosłe życie i to właśnie od nas i od wychowania, jakie im przekażemy zależy jakie w "wielki świat" wyniosą wartości.

Poniżej załączamy opinię dr Ryszarda Kulika, psychologa społecznego, wykładowcy Uniwersytetu Śląskiego, na temat wpływu oglądania przedstawień cyrkowych na psychikę dziecka.

[Tu lista trzech podpisujących nazwisk]

Informacje o kampanii "Szkoło nie ucz znieczulicy" oraz dodatkowe wiadomości na temat cyrków można uzyskać pod adresem internetowym www.cyrk.prv.pl bądź pisząc na (ze słowem "cyrk" w temacie).


OPINIA PSYCHOLOGA:
(dr Ryszard Kulik, psycholog społeczny, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego)
[tu kopia opinii dr Ryszarda Kulika - pełna treść dostępna na stronie głównej - przypis webmastera]